سرطان دهانه رحم سرطان ورودی رحم می باشد. گردن رحم بخشی باریک از پایین ترین قسمت رحم است که به گردن رحم معروف است. انجمن سرطان امریکا تخمین می زند تا انتهای سال 2016 حدود 12990 سرطان رحم تشخیص داده می شود. سالانه بیش از 4000 خانم در امریکا در اثر این بیماری در می گذرند. براساس سازمان بهداشت جهانی اگر واکسیناسیون HPV انجام شود، سالانه هزاران نفر نجات داده می شوند. از زمانی که خدمات بهداشت ملی در سال 1988 شروع به کار کردند سرعت سرطان دهانه رحم در انگلیس از 16 نفر در 100000 نفر به 8 نفر در 100000 نفر رسید.

در این مقاله می خوانیم:

دلایل سرطان دهانه رحم

علائم سرطان دهانه رحم

تست و تشخیص احتمالی

درمان سرطان رحم

پیشگیری از سرطان دهانه رحم

دلایل سرطان دهانه رحم

سرطان به دلیل تقسیم کنترل نشده سلول های غیرنرمال اتفاق می افتد. بیشتر سلول ها در بدن طول عمری دارند؛ هنگامی که این سلول های می میرند سلول های جدیدی برای جایگزینی تولید می شوند. سلول های غیر نرمال دو مشکل دارند:

1-    از بین نمی روند
2-    تکثیر آن ها متوقف نمی شود

این تکثیر و تجمع سلول ها منجر به تشکیل غده سرطانی می شود. دانشمندان علت دقیق سرطانی شدن سلول ها را نمی دانند. اما فاکتورهایی وجود دارند که باعث افزایش ریسک پیشرفت سرطان دهانه رحم می شوند. این فاکتورها عبارتند از:

-    نزدیکی جنسی با افراد مختلف یا فعالیت جنسی زیاد: نزدیکی جنسی با افراد مختلف یا نزدیکی با فردی که دچار عفونت شده است موجب افزایش احتمال سرطان دهانه رحم می شود. 

-    سیگار: سیگار عامل افزایش احتمال بیشتر سرطان ها از جمله سرطان دهانه رحم است.

-    سیستم دفاعی ضعیف: افرادی که دچار ایدز شده اند یا افرادی که پیوند عضو دارند و قرص های ایمنی مصرف می کنند.

-    استرس روحی طولانی مدت: خانم هایی که در مدتی طولانی تنش زیادی تحمل کرده اند قادر به مقابله با این بیماری نیستند.

-    باردار شدن در سن پایین: احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم در خانم هایی که پیش از 17 سالگی باردار شده اند نسبت به خانم هایی که بالای 25 سال باردار شده اند بیشتر است.

-    بارداری های متعدد: خانم هایی که حداقل سه فرزند در بارداری های جدا دارند نسبت به خانم هایی که باردار نشده اند بیشتر در معرض سرطان دهانه رحم هستند.

-    قرص های ضد بارداری: مصرف طولانی مدت برخی قرص های ضدبارداری باعث افرایش خطر سرطان می شود.

-    سایر بیماری های انتقالی از طریق نزدیکی جنسی: خانم هایی که دچار بیماری های عفونی مثل سیفیلیس، کالمدیا یا سوزاک شوند بیشتر در معرض سرطان دهانه رحم هستند.

-    مشکلات اجتماعی- اقتصادی: مطالعات نشان می دهد خانم هایی که در مناطق محروم به سر می برند بیش از سایرین در معرض سرطان دهانه رحم هستند.

علائم سرطان دهانه رحم

در مراحل اول هیچ علائمی دیده نمی شود. به همین دلیل خانم ها باید به طور پیوسته آزمایشات مربوط به دهانه رحم را انجام بدهند.

علائم رایج عبارتند از:

•  خونریزی در فاصله پریودی ها
• خونریزی بعد از نزدیکی جنسی
•  خونریزی بعد از یائسگی
•  ناراحتی در طول نزدیکی جنسی
•  ترشحات بدبوی واژن
• ترشحات واژن همراه با خون
•  درد لگن

هر چقدر سرطان دهانه رحم زودتر تشخیص داده شود زودتر درمان می شود. 

تست PAP (برای خانم های بالای 30 سال) به همراه تست HPV باعث می شود سرطان زودتر تشخیص داده شود.

بررسی دهانه رحم- تست PAP یا LBC

در امریکا بیش از 11000 خانم سالانه دچار سرطان دهانه رحم می شوند و 4000 نفر از دست می روند. در صورتی که خانم ها آزمون های دهانه رحم را انجام دهند حجم زیادی از مرگ و میر کاهش می یابد.
انجمن امریکا معتقد است خانم ها باید این تست را از 21 سالگی یا سه سال بعد از اولین نزدیکی جنسی شروع کنند. تست دهانه رحم سرطان را تشخیص نمی دهد؛ این تست تغییرات غیرطبیعی سلول های دهانه رحم را نشان می دهد. اگر این بیماری درمان نشود، سلول های غیرطبیعی تبدیل به سلول های سرطانی می شوند.

آزمایش HPV DNA

- این تست برای بررسی عفونت می باشد. در این تست سلول هایی از دهانه رحم گرفته می شود و تحت آزمون قرار می گیرند.
- در این تست پیش از این که سلول های غیرنرمال دهانه رحم تشکیل شوند خطر سرطان را تشخیص می دهد.
- اگر بیمار علائم و نشانه های سرطان دهانه رحم را ببیند یا اگر تست Pap سلول های غیرنرمال را تشخیص دهد، بیمار باید تحت تست های دیگر قرار بگیرد.

این تست ها شامل:

1- بافت برداری: مقداری از بافت تحت بیهوشی برداشته می شود.

2- بافت برداری مخروطی: یک بافت مخروطی شکل کوچک از دهانه رحم گرفته می شود.

3- LLETZ: معالجه به وسیله حرارت برای برداشتن بافت های غیرطبیعی استفاده می شود. این بافت برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می شود.

4- آزمایش خون: اندازه گیری تعداد سلولهای خون و تشخیص مشکلات کلیه و کبد.

5- بررسی تحت بیهوشی: این کار به پزشک اجازه می دهد واژن و دهانه رحم را با دقت بیشتری مطالعه کند.

6- سی تی اسکن: بیماری نوشیدنی باریم مصرف می کند که در اسکن به صورت سفید دیده می شود. پیش از اسکن، پنبه ای در واژن قرار می دهند و مایع باریم را به داخل مقعد می ریزند.

7- ام آر آی: با استفاده از ام آر آی با یک فنر مخصوص واژن (اندازه گیری حرکات آب در بافت) سرطان دهانه رحم در مراحل ابتدایی تشخیص داده می شوند.  

8- فراصوت لگنی: این دستگاه با استفاده از صداهای با فرکانس بالا تصویری از هدف مورد نظر ایجاد می کند.

معالجه سرطان دهانه رحم

معالجه سرطان به روش های مختلف از جمله عمل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی و ترکیب آن صورت می گیرد. تعیین نوع درمان به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد مثل پیشروی سرطان، سن بیمار و سلامتی بیمار.
درمان سرطان در مراحل اولیه سرعت موفقیت آمیزی دارد. هر چقدر سرطان بیشتر پخش شده و پیشرفت کرده باشد سرعت درمان آن کمتر می شود.

روش های درمان سرطان در مراحل اولیه

عمل جراحی راهی رایج برای درمان سرطان دهانه رحم است. در صورتی که بعد از عمل جراحی باز هم سلول های سرطانی در بدن وجود داشته باشند، پرتو درمانی انجام می شود. 
پرتودرمانی برای کاهش احتمال خطر برگشت سرطان نیز استفاده می شود. اگر جراح بخواهد غده را کوچک کرده و سپس آن را عمل کند از شیمی درمانی استفاده می کند (اما این کار خیلی رایج نیست).

سرطان پیشرفته

هنگامی که سرطان در دهانه رحم پیشرفت کرده باشد عمل جراحی راهی مناسب نیست. سرطان پیشرفته به سرطان مهاجم نیست معروف است زیرا سایر قسمت های بدن را نیز تحت تاثیر قرار داده است. این نوع سرطان نیاز به معالجه پیشرفته تری دارد. بیمار به وسیله پرتودرمانی یا ترکیب پرتودرمانی و شیمی درمانی معالجه می شود. در مراحل پیشرفته بیماری، درمان با دارو برای کم شدن علائم و بهبود کیفیت زندگی انجام می شود:

پرتودرمانی

پرتودرمانی با استفاده از پرتوهای پر انرژی اشعه ایکس برای از بین بردن سلول های سرطانی انجام می شود. برخورد اشعه به لگن و اطراف آن عوارض جانبی دارد. برخی از این علائم بعد از درمان بروز می کنند شامل:

•  اسهال
•  استفراغ
• بهم خوردگی معده
• خارش مثانه
• باریک شدن واژن
• به هم خوردن زمان پریودی
•  یائسگی زودهنگام

شیمی درمانی 

شیمی درمانی با استفاده از مواد شیمیایی به درمان بیمار می پردازد. این مواد سلول های سرطانی را از بین می برند. این روش از رشد و تکثیر سلول های سرطانی جلوگیری می کند. شیمی درمانی سرطان دهانه رحم سلول های سرطانی را تحت تاثیر قرار می دهد که در اثر عمل جراحی از بین نرفته اند یا عوامیلی که باعث پیشرفته شدن سرطان می شوند را از بین می برد. سیپلاتین قرصی رایج است که به صورت ترکیبی با پرتو درمانی مصرف می شود.
 عوارض جانبی شیمی درمانی متفاوت است و به نوع قرص بستگی دارد. در ادامه عوارض شیمی درمانی ذکر شده است:

-    ریزش مو
-    اسهال
-    استفراغ
-    خستگی
-    ناباروری
-    یائسگی زودهنگام

آزمایش های بالینی

برای برخی بیمارها آزمایش های بالینی بهترین نتیجه را به دنبال خواهد داشت. برخی از این آزمایشات از درمان های مورد استفاده بهتر و تاثیر گذارتر هستند. آزمایشات بالینی برای بررسی و مطالعه سرطان انجام می شود.

پیشگیری از سرطان دهانه رحم

کارهایی که می توان برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان رحم انجام داد:

واکسیناسیون HPV

اگر خانم ها برنامه واکسیناسیون HPV را انجام دهند، سرعت سرطان کاهش چشمگیری می یابد.

نزدیکی مطمئن

واکسیناسیون فقط بدن را در مقابل عوامل HPV محافظت می کند. استفاده از کاندوم در هنگام نزدیکی بدن را در مقابل عفونت های HPV محافظت می کند.

بررسی دهانه رحم

بررسی منظم دهانه رحم باعث می شود سرطان در ابتدا تشخیص داده شود.

تعداد نزدیکی کمتر 

هر چقدر تعداد افرادی که با آن ها نزدیکی دارید بیشتر باشد احتمال سرطان دهانه رحم بیشتر است.

به تاخیر انداختن اولین نزدیکی جنسی

هر چقدر اولین نزدیکی جنسی در سن پایین تری انجام شود، احتمال سرطان دهانه رحم بیشتر می شود. 

سیگار نکشید

افرادی که سیگار می کشند بیشتر در معرض سرطان دهانه رحم می باشند.

منبع: سرطان رحم